ژوئن که در نشریات، آیین نامه ها و نقشه های سازه ساختمان کلاف عرضی و یا تای بیم هم نام برده می شود، از اجزای سقف تیرچه بلوک می باشد که برای تقویت دیافراگم سقف در امتداد عمود بر جهت تیرچه و برای توزیع یکنواخت بار روی سقف تیرچه و بلوک و همچنین در محل هایی که بار منفرد موجود باشد، در سقف تعبیه می شود.اجرای کلاف عرضی یا ژوئن در دهانه های بیش از ۴٫۵ متر الزامی است. نياز ويا عدم نياز به كلاف عرضی، با توجه به بارهاي وارده بر ساختمان تعيين ميگردد. به طور كلي اجراي كلاف ، به منظور جلوگيري ازپيچش تيرچه ها طراحی می شوند. کلاف عرضی یا ژوئن باید در میانه دهانه اجرا شود. البته اگر طول دهانه خیلی زیاد باشد، تعداد بیشتری کلاف عرضی یا ژوئن نیاز است.
کلاف عرضی عمود بر تیرچه ها، اجرا می شود. در واقع، نوعی نقش تکیه گاه جانبی را برای تیرچه ها در سقف تیرچه بلوک ایفا می کند. کلاف عرضی استحکام سقف را افزایش می دهد. بعلاوه، از لرزش سقف در هنگام، حرکت و رفت و آمد بر روی آن، به طور قابل توجهی می کاهد. اجرای کلاف عرضی در سقف تیرچه کرومیت علاوه بر ایجاد کمربندی بتنی در وسط دهانه ها سبب تقسیم دهانه به دهانه های کوچکتر و توزیع یکنواخت بار روی سقف تیرچه بلوک می شود. همچنین به دلیل استفاده نکردن از جک و شمع زیر تیرچه فلزی باعث مهار تیرچه ها و جلوگیری از کمانش بال فوقانی تیرچه و ریزش سقف در زمان بتنپ ریزی می شود. بنابراین استفاده از آن در تمام دهانه های سقف کرومیت لازم الاجراست.
در نشریه 543 در خصوص این کلاف ها در سقف تیرچه بلوک ضوابط زیر مطرح گردیده است:
- عملکرد کلاف میانی، جلوگیري از پیچش تیر ها (تیرهاي T شکل) و همچنین توزیع یکنواخت بار روي سقف تیرچه و بلوك است. همچنین در محل هایی که بار منفرد وجود داشته باشد کلاف میانی اجرا می شود.
- جهت کلاف میانی عمود بر تیرچه ها می باشد. حداقل عرض کلاف میانی برابر عرض بتن پاشنه یک تیرچه وارتفاع ان برابر ارتفاع سقف خواهد بود.
- میلگرد هاي کلاف میانی حداقل یک عدد در بالا و حداقل یک عدد در پایین آن تعبیه می شوند. این میلگردها آجدار و حداقل قطر انها 6 میلیمتر خواهد بود .
- در صورتی که بار زنده ي سقف کمتر از 350 کیلو گرم بر متر مربع و طول دهانه موثر کمتر از 4 متر باشد نیازي به تعبیه ي کلاف میانی نیست. ولی اگر در این حالت طول دهانه بیش از 4 متر باشد یک کلاف میانی در سقف تعبیه می شود. حداقل سطح مقطع آرماتور هاي طولی این کلاف برابر نصف سطح مقطع آرماتورهاي کششی وسط دهانه ي تیرچه ها می باشد.
- در صورتی که بار زنده ي سقف بیشتر از 350 کیلوگرم بر متر مربع و طول دهانه موثر کمتر از 4متر باشد. یک کلاف میانی مورد نیاز است .در این حالت براي طول دهانه ي 4 متر تا 7 متر دو کلاف میانی و براي دهانه بیش از 7 متر، 3 کلاف میانی اجرا می شوند. حداقل سطح مقطع آرماتورهاي طولی هر کلاف برابر سطح مقطع آرماتورهاي کششی وسط دهانه تیرچه ها میباشد.
- در صورتی که بار منفرد سبک روي سقف وارد شود باید توسط کلاف هاي میانی مناسب بار منفرد وارده را روي تیرهاي T شکل پخش نمود.
در سقف تیرچه بتنی میلگردها در داخل ژوئن قرار می گیرد و توسط سیم آرماتور بندی به تیرچه ها بسته می شوند ولی در سقف های تیرچه کرومیت یک میلگرد در داخل ژوئن گذاشته می شود. علاوه بر اینکه در دو طرف دهانه به تیرهای کناری جوش می شوند به تیرچه ها نیز باید یک جوش کوچک زده شود.
همانطور که گفته شد در سقف تیرچه بلوک در دهانه های 4.5 متری ژئوئن اجرا میشود اما در سقف کرومیت اجرای ژوئن در تمام دهانه ها الزامی می باشد. با این فرق که تا دهانه دو و نیم متر نیاز به ایجاد فاصله بین بلوکها و پر شدن با بتن نمی باشد و به اصطلاح ژوئن مخفی اجرا می گردد ولی باید میلگرد تحتانی و فوقانی ژوئن نصب شود.
اجرای کلاف عرضی در سقف هاي كروميت بدین صورت است که پس از جوشکاری تیرچه های کرومیت و قرار دادن بلوک ها مابین تیرچه ها، فاصله ای به عرض حداقل ۱۰ و حداکثر ۱۴ سانتیمتر عمود بر تیرچه ها در بین بلوک ها ایجاد می گردد. در داخل کلاف عرضی یک عدد میلگرد حداقل نمره ۱۲ آجدار و بالای کلاف عرضی نیز یک عدد میلگرد نمره ۱۲ یا ۱۴ یا ۱۶ آجدار بر روی بال فوقانی تیرچه ها ، تیرهای فرعی کناری و در صورت وجود تیر فرعی در وسط دهانه ، به آنها جوش داده می شود.
میلگرد فوقانی ژوئن در سقف کرومیت باید از بالای فضای ژوئن به روی نبشی های تیرچه کرومیت جوش کامل شود. در قسمت زیرین ژوئن به وسیله قالب موقت و یا ورق های فلزی به تیرچه ها جوش می شود، و یا قالب های آماده بسته می شود تا در هنگام بتن ریزی سقف داخل ژوئن ها نیز کاملا پر شود. دهانه دو و نیم متر الی پنج و نیم متر یک ردیف ژوئن و بالا تر از پنج و نیم متر دو ردیف ژوئن با فاصله حداکثر دو و نیم متر از هم باید اجرا گردد.
در سقف های کرومیت قبل از اتصال میلگرد به بالای نبشی حتما به وسیله یک دیلم تیرچه را به حالت عمود در بیاورید، سپس میلگرد را به بالای نبشی جوش دهید.
قالب بندی زیر کلاف میانی در سقف تیرچه کرومیت
برای قالب بندی زیر کلاف میانی ۳ روش متداول وجود دارد :
در روش اول تخته هایی به ضخامت ۲ سانتیمتر و عرض فاصله ایجاد شده، در زیر کلاف میانی توسط سیم آرماتوربندی به تیرچه ها بسته می شود که این تخته ها پس از بتن ریزی باز می شود ، اجرای صحیح کلاف میانی علاوه بر مقاومت سقف ، باعث زیبا شدن سقف اجرا شده می گردد.
در روش دوم استفاده از ورق فلزی به ضخامت حداقل ۳ میلیمتر که به بال تحتانی تیرچه کرومیت جوش داده می شود. این قالب ها در زیر کلاف عرضی باقی می ماند به همین علت استفاده از این روش از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نمی باشد.
و در روش آخر روشی است که در آن از قالب های بتنی که به قالب ریپ معروف است استفاده می شود.
طول ، عرض و ضخامت قالب ریپ به ترتیب ۶۰ ، ۱۰ و ۵ سانتیمتر می باشد. درون این قالب های بتنی یک عدد میلگرد ۱۲ قرار دارد که از دو سر قالب حدود ۵ سانتیمتر بیرون است. میلگردهای خارج شده از قالب ریپ به ورق تیرچه ها جوش داده می شود. در صورت استفاده از قالب ریپ نیازی به میلگرد داخلی کلاف عرضی نمی باشد.