یکی از اصول مربوط به سنگ کاری، استفاده کردن از اسکوپ سنگ می باشد. عموماً اسكوپ به عنوان مهار سنگ‌های نما شناخته می‌شود ولی حتی برای سنگ‌های قائم كه به عنوان سنگ ازاره در داخل فضاهايی مانند بيمارستان و بانك‌ها مورد استفاده قرار می‌گيرد نيز بايستی انجام شود. بنابراین می تونا گفت برای جلوگیری از سقوط مصالح از نمای ساختمان آن را به اصطلاح اسکوپ سنگ نما می کنند.
اسکوپ سنگ از بی نقص ترین روش ها برای محکم کاری سنگ نما و جلوگیری از سقوط آنها می باشد. این موضوع باعث شده تا در نما کاری ساختمان های چند طبقه فقط از اسکوپ سنگ استفاده شود. به طور معمول اسکوپ نما همزمان با نصب سنگ نما انجام می شود. برای اين منظور پشت سنگ توسط دستگاه فرز سنگ شيار داده شده و بعد سيم آرماتور بندی سخت دور اين حاشيه قرار داده می‌شود و از پشت اين سيم از دو طرف سنگ به هم تابانده میگردد. وقتي كه دوغآب پشت سنگ ريخته شد، سيم با دوغآب پيوستگی ايجاد كرده و احتمال سقوط سنگ از بين خواهد رفت.
نصب سنگ اسکوپ نیاز به زمان زیادی نداشته و تنها یک شیار با سنگ فرز برای نصب آنها کافی است.. بهترین راه برای ایجاد شیار در سنگ ها استفاده از فرز های دستی است، البته دستگاه های مخصوصی جهت ایجاد شیار برای اسکوپ وجود دارند.
در نما های قدیمی چنانچه نما بدون سنگ اسکوپ نما انجام شود، نیاز به پیچ و مهره و سایر روش های محکم کاری قابل اجرا پس از نما کاری وود دارد. پیچ و مهره کردن معمولا نیاز به صرف هزینه های بیشتری نسبت به اسکوپ سنگ نما دارد. بدین ترتیب بهتر است از این محصول برای نصب این نوع نما استفاده شود.
سنگ ها چون سطح صافی دارند، قدرت مکش آب آنها پایین است. بنابراین اگر ضربه یا زلزله یا در اثر تغییرات دمایی ممکن است که مصالح از ملات پشت آن جدا شده و بر روی زمین بیفتد و باعث خسارت های مالی یا جانی شود. در این حالت برای جلوگیری از این کار از محصول یاد شده استفاده می کنند و این قطعه فلزی باعث چسبیدن سنگ به ملات شده و از سقوط آن جلوگیری می کند.
در ماده 29 مجموعه ضوابط مندرج در پروانه های تخریب و نوسازی شهرداری مقرر شده است. چنانچه در نما از سنگ استفاده شود باید باسیم (اسکوپ) و یا رول پلاک و یا تمهیدات اجرایی صحیح به جداره وصل شود تا از ریزش آنها جلوگیری شود.
همچنین در آیین نامه طراحی ساختمان ها در برابر زلزله، استاندارد 2800 ویرایش 4 (سال 1394) بند 7-8 نماسازی، بند 7-8-2 نمای سنگی مورد 2 نیز مقرر شده است که در صورتیکه سنگها به صورت پلاک به طور قائم نصب شوند، باید با تعبیه اسکوپ و یا مهار مناسب دیگری از جدا شدن و ریختن آنها در هنگام زلزله جلوگیری شود.
روش های اسکوپ نما
برای انجام اسکوپ سنگ نما شیوه های مختلفی وجود دارد که در عین حال که در بازار کاربرد دارند دارای ایرادات فراوانی می باشند از جمله این روش های نادرست می توان به موارد زیر اشاره نمود:
لقمه گذاری
برای اینکه مصالح نمای ساختمان را نصب کنند، لقمه مصالح را با چسب سنگ به پشت آن می چسبانند. سپس آن را در محل مورد نظر کار می گذارند و با ریختن دوغاب ماسه و سیمان در پشت مصالح، باعث می شود این لقمه با ملات اتصال پیدا کند و مانع از افتادن آن شود. این روش را می توان یکی از رایج ترین و ارزانترین روش ها برای محکم کردن مصالح موجود در نما دانست.
سیم مفتول فلزی به صورت ضربدری
در این روش اسکوپ سنگ از سیم مفتول گالوانیزه استفاده می شود. با ایجاد شیارهایی در دو سر سنگ و عبور دادن مفتول هایی که تقریباً قطر آنها ۲ میلی متر است آنها را به صورت ضربدری از بین شیار عبور میدهند و با این کار باعث می شوند که سیم ها به پشت ملات گیر کند و سنگ را نگه دارد.
پس از اتمام کار برای زیبایی، شیار های ایجاد شده برای عبور مفتول با سیمان سفید پر می‌کنند.
اسکوپ دو پایه
در این روش از قطعه ای سیم مفتولی که دو بالچه دارد و جنس آن استیل است، استفاده می شود. با استفاده از چسب می توان بالچه ها را به صورت عمودی پشت سنگ وصل کرد و برای نصب دوغابی آماده کرد، وظیفه بالچه ها این است که راه را برای رفت دوغاب به سطوح پایین تر هموار کنند.
اسکوپ سه پایه
این روش به مانند روش قبل است بااین تفاوت کهاسکوپ سنگ نما دارای یک لبه سومی نیز هست. در شیار پشت سنگ، مقداری چسب زده و لبه سوم را داخل آن قرار می‌‌دهیم تا خشک شود. سپس مصالح را در محل مورد نظر کار گذاشته و پشت آن ملات می ریزیم. به این صورت که اسکوپ سنگ سه پایه با ملات مخلوط شده و باعث استحکام سنگ نما می شود.
حالا که به روش های نادرست اما متداول اشاره کردیم در ادامه به روش های صحیح اسکوپ کردن می پردازیم:
اسکوپ z
برای نصب اسکوپ سنگ z در پشت مصالح مانند قطعات دیگر، نیاز است که ابتدا شیاری را ایجاد کنیم.
این کار به وسیله دستگاه برش سنگ انجام می گیرد. اندازه ظاهری این قطعه مانند حرف z زبان انگلیسی است که آن را در داخل شیار قرار داده و در مرحله بعد مصالح را که آماده نصب است در محل خود قرار می دهیم و سپس در پشت آن ملات را می ریزیم.
اسکوپ پروانه ای
برای نصب اسکوپ سنگ پروانه ای در پشت سنگ ابتدا باید شیاری ۴۵ درجه در پشت آن ایجاد کنیم. بعد با قرار دادن سنگ اسکوپ پروانه ای در پشت سنگ و ریختن ملات در پشت آن، باعث می شود که این اسکوپ نما به ملات چسبیده و مانع افتادن آن ها خواهد شد.
پیچ و رولپلاک
اگر سنگ نما با ضخامت کم باشد، و شیار زدن باعث ترک خوردن و شکستن سنگ شود، می توان توسط پیچ و رولپلاک پس از نصب سنگ اسکوپ شوند.
اسکوپ سرامیک
در خصوص اسکوپ سرامیکها می توان گفت بهترین روش اسکوپ سرامیک استفاده از دو قطعه سنگ پلاک5 سانتیمتری به عنوان لقمه و به ضخامت 1 سانتیمتر است که پشت سرامیک ها بچسبند و مفتول ها را به این لقمه ها ببندند. لازم به ذکر است اسکوپ سرامیک با پیچ و رولپلاک سبب شکستن سرامیک میگردد. برای پوشاندن پیچ ها و رولپلاک ها، نبشی ها و لچکی ها می توان با بتونه و سیمان و رنگ را پوشاند.