یکی از اجزای اصلی تشکیل دهنده ساختمانها، انواع سقف های بتنی هستند که نقش اساسی آنها انتقال نیروهای قائم و افقی ناشی از وزن مرده سقف و نیروهای باد و زلزله به تیرها و ستونها و دیوارهای باربر است.
سقف دال بتنی، سقفی مسلح پیوسته است که به دو صورت یک طرفه و دوطرفه نیرو را انتقال می دهد. دال یک طرفه بتنی در مقابل نیروهای پیچشی مقاومت خوبی از خودش نشان نمی دهد. دال دوطرفه به دلیل اینکه نیرو در دوراستا توزیع میکند عملکرد بهتری دارد. یکی از انواع سقف های بتنی یکطرفه نوین، سقف تير دال بتن مسلح يك طرفه می باشد که در ادامه ضوابط و الزامات آن را مطابق مرکز تحقیقات راه و مسکن بررسی میکنیم.
سقف تير دال بتن مسلح يک طرفه
اين سيستم سقف، يك شيوه اجراي سقف هاي بتن مسلح تيـر و دال يک طرفه ميباشد. در اين شيوه پيش از بتن ريزي، قالب هاي فلزي تيرچه ها با توجه به ابعاد و فواصل محاسبه شده، در كنار هم قرار مي گيرنـد. پـيش از بتن ريزي لازم است، شمع هاي چوبي يا آهني اجـرا و آرماتورگـذاري لازم در تيرچه ها و دال انجام شود. اين روش، با حذف اجراي بلوك هاي سفالي يا سيماني پركننده بين تيرچه ضمن كاهش وزن سقف، نشت شـيرابه بـتن را از فواصل تيرچه ها به حداقل ميرساند و در نتيجه موجب ارتقاء كيفيت بتن اجرا شده ميشود. در اين روش با اجراي لوله هاي پليكا پيش از بـتن ريـزي، حفراتي در مقطع عرضي تير، به منظور فراهم شـدن امكـان عبـور لولـه هـاي تاسيساتي و برقي ايجاد ميشود. به ايـن ترتيـب زمينـه اجـراي تاسيـسات در فواصل خالي زير سقف و مابين تيرچه ها فراهم ميشود و در نتيجه با حذف اجراي تاسيسات روي سقف و زيـر سـازي هـاي مربوطـه، ضـخامت سـقف كاهش مييابد. كاهش ضـخامت سـقف، موجـب كـاهش وزن تمـام شـده سقف شده و از طرف ديگر به دليل عدم تماس لوله ها با مصالح سـاختماني موجب افزايش طول عمر لوله هاي تاسيساتي و برقي ميشود. در ايـن شـيوه اجرا لازم است تمهيداتي براي اجراي سقف كاذب گچي با بتني به صورت درجا در نظر گرفته شده است.
الزامات سقف تير دال بتن مسلح يك طرفه
1-رفتار اين سيستم سقف مشابه سقف هاي دال يك طرفه، متشكل از تيرچه هاي بتن مسلح و دال ميباشد. در طراحي و اجراي اين سقف رعايت كليه ضوابط و مقررات ملي ساختمان ايران الزامي است.
2-رعايت ضوابط مربوط به آرماتورگذاري تيرچه هـا و دال بـتن آرمـه بـر اسـاس ضـوابط موجـود در آيـين نامـه 05-318 ACI و مبحـث نهـم مقررات ملي ايران الزامي است.
3-لازم است لاية بتن مسلح رويه و تيرچه ها در برابر تلاش هاي خمشي و برشي وارده طراحي شوند.
4-استفاده از كلاف عرضي در اين نوع سقف مطابق بند 2-5-1 نشريه شماره 82 معاونت برنامه ريزي و نظارت راهبردي رياست جمهور الزامي است.
5-در طراحي و اجراي اين سقف تامين ديافراگم صلب، با توجه به ضوابط موجود در استاندارد 2800 ايران الزامي است.
6-لازم است يكپارچگي اتصال دال بتن مسلح به تكيه گاه هاي باربر به منظور انتقال صحيح بارهاي ثقلي با ارائه محاسبات مناسب در طراحي و اجرا تامين شود. همچنين جزييات اتصال بايد به گونه اي باشد كه سهولت اجرا و ايمني لازم را تامين نمايد.
7-لازم است يكپارچگي اتصال دال بتن مسلح به اعضاي باربر جانبي به منظور انتقال بارهاي جانبي به اين اعضا با ارائه محاسبات مناسب در طراحي و اجرا تامين شود.
8-رعايت الزامات مربوط به بازشوها در سقفها، بر اساس مبحث نهم مقرارت ملي ساختمان ايران الزامي است.
9-حداكثر تغييرمكان مجاز ناشي از بار زنده بهره برداري برابر L/360 هر دهانه ميباشد.
10-حداكثر تغييرمكان مجاز ناشي از تركيب بار زنده و مرده برابر L/240 هر دهانه ميباشد.
11-به منظور اجراي لوله ها برقي و تاسيسات، در فضاي مابين و زير تيرچه ها لازم است، هماهنگي لازم بين نقشه هاي سازه و تاسيسات به عمل آيد.
12-در اين شيوه اجرا به دليل حذف بلوك هاي پركننده، طراحي و اجراي سقف كاذب ضروري است.
13-اجراي شمعهاي چوبي يا آهني به منظور پايدار سازي قالبهاي فلزي ضروري است.
14-رعايت تمهيدات لازم متناسب با شرايط اقليمي و محيط هاي خورنده ايران الزامي است.
15-رعايت الزامات مبحث نوزدهم مقررات ملي ساختمان، جهت صرفه جويي در مصرف انرژي الزامي است.
16-رعايت مبحث سوم مقررات ملي ساختمان در خصوص حفاظت ساختمانها در برابر حريق و همچنين الزامات نشريه شماره 444 مركز تحقيقات ساختمان و مسكن مربوط به مقاومت اجزاي ساختمان در مقابل حريق با در نظر گرفتن تعداد طبقات، ابعاد ساختمان، كاربري و وظيفه عملكردي عنصر ساختماني ضروري است.
17-صدابندي هوابرد و كوبه اي سقف بين طبقات مي بايست مطابق مبحث هجدهم مقررات ملي ساختمان تامين شود.
18-اين تاييديه صرفاً در برگيرنده كليات طرح پيشنهادي بوده و به منزله تاييد محصولات توليدي آن شركت نميباشد.
19-اخذ گواهينامه فني براي محصول توليدي، پس از راه اندازي خط توليد كارخانه، از مركزتحقيقات ساختمان و مسكن الزامي است.
منبع: مرکز تحقیقات راه و مسکن