ژئوسنتتیک ها از قبیل ژئوتکستایل، ژئوممبرین، ژئوگرید، ژئونت و غیره امروزه کاربرد بسیار زیادی در صنایع مختلف پیدا کرده است. که در پروژه های عمرانی و زیرساختی همچنین برای جلوگیری از آلودگی محیط زیست و یا فرسایش خاک و تقویت خاک می توان استفاده کرد.
به زمین های پارچه، بافته اجرائی، پارچه ساختمانی، فیلتر پارچه ای و مصنوعی در واقع ژئوتکستایل می گویند. که در حقیقت ژئوتکستایل صفحات نفوذ پذیری می باشند که از الیافی همچون پلی استر یا پلی پروپیلن ساخته شده اند. و برای جداسازی، فیلتر کردن، تقویت، محافظت یا تخلیه مورد استفاده می باشند.. ژئوتکستایل می تواند تصفیه و جداسازی لایه های خاک را انجام دهد و همچنین در ساخت نوارهای محافظت ساحلی و یا محافظت از خاک در پروژه های دفن زباله از آن استفاده می شود. ژئوتکستایل استحکام بالایی دارد و می توانید در بیشترین حالت شیب خاک هم خود را تثبیت کرده و فرسایش را کنترل کند.
کاربردهای ژئوتکستایل
منسوجات سازه ای پلیمری (ژئوتکستایل) با کاربردهای متنوع در صنعت راه و ساختمان و هیدرولیک همچون روکش آسفالت، زیرسازی جاده، بستر ریل، اسکله و سد سازی، دیوار حایل، محافظت سواحل، خط لوله، زهکشی ساختمان و فیلتر کردن، محافظ بکینگ چمن مصنوعی، تونل، حفظ محیط زیست، آب و فاضلاب، ایجاد دریاچه های مصنوعی و غیره کاربرد دارد.
ژئوتکستایل در برخی مواقع یک یا چند نقش را در یک سازه ایفا می کند. بعنوان مثال یک ژئوتکستایل می تواند هم از یک لایه عایقی محافظت کند و در عین حال آب را نیز زهکشی کرده و از سازه خارج نماید. البته باید در این موارد به خواص دینامیکی و هیدرولیکی مانند ضخامت، مقاومت بسیار عالی در برابر صدمات حین کار و نصب، خواص هیدرولیکی عالی و یکنواخت و … همزمان توجه شود.
بیشترین کاربرد ژئوتکستایل را می توان در جاده ها و حمل و نقل ریلی دانست. در بیشتر موارد، ژئوتکستایل ها در پروژه های زیرساختی، جاده ها، بندرگاه ها، مراکز دفن زباله، زهکشی سازه ها و میان دو نوع مختلف خاک برای عملکرد جداسازی و غیره مورد استفاده قرار می گیرند. از این ماده همچنین در زیرسازی و روسازی جاده ها، جاده های آسفالت شده یا نشده و همچنین باند فرودگاه ها، فونداسیون ها، پیاده روهای ساحلی، پارکینگ ها، لاینینگ و ایزولاسیون تونل ها، فضای سبز و مراکز تفریحی و غیره می تواند گزینه ای باشد تا پروژه با سرعت، دقت و عملکرد بهتری انجام شود.
این محصولات برای قرار گرفتن در زیر ریپ رپ ها بسیار مناسب هستند و با فیلتراسیون مناسب، مانع از شسته شدن زیر ریپ ها و ناپایداری آن ها می گردند. همچنین از این محصولات برای تولید ژئوبگ ها استفاده می شود. ژئوبگ ها کیسه هایی دوخته شده از ژئوتکستایل هستند که در محل پروژه، از ماسه ساحلی پر می شوند و برای ساخت انواع سازه های حفاظت ساحلی از قبیل موج شکن ها و گریون ها به کار می روند.
با به کارگیری یک لایه ژئوتکستایل بر روی بدنه لوله های انتقال گاز، نفت و آب، مدفون می توان مانع از تماس مصالح تیزگوشه خاکی و سنگی با بدنه ی لوله ها شد و بدین ترتیب از تلفات احتمالی پیشگیری نمود.
انواع ژئوتکستایل
ژئوتکستایل بافته نشده (نبافته)
در نوع ژئوتکستایل بافته نشده توده ای از الیاف با استفاده از فشار مکانیکی (سوزنی) به هم اتصال یافته و یا با استفاده از حرارت و چسب های شیمیایی تولید میگردد. این نوع ژئوتکستایل دارای ظاهری نمدگونه و بدون مشخص بودن مسیر ترکیب تار و پود و به گونه ای نامنظم تولید میشوند و مناسب شرایط زهکشی و فیلتراسیون است. این سری از ژئوتکستایل ها به عنوان پارچه های فیلتر کردن شناخته می شوند و در زهکشی ها بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند. روکش کردن آسفالت و کنترل فرسایش خاک از دیگر کاربردهایی است که می توان از ژئوتکستایل نبافته انتظار داشت.
ژئوتکستایل بافته شده
ژئوتکستایل بافته شده برخلاف نوع نبافته همانطور که در اسم آن مشخص است مانند یک لایه پارچه با تار و پود های مشخص است که محصولاتی با رشته نخ های بهم پیوسته با تحمل کششی بالا و مناسب جهت مسلح سازی خاک و برای تصفیه سازی است. دلیل اینکه در اکثر کشورها برای کارهای ساختمانی از ژئوتکستایل بافته شده استفاده می شود به خاطر خصوصیاتی از قبیل: اجرای بسیار سریع و راحت، مقاومت بالا، وزن و هزینه کم و از همه مهمتر تخریب کمتر به طبیعت است.
این سری از محصولات ساختار مسطحی دارند و برای پوشش دور تا دور مورد استفاده قرار می گیرند و به صورت رول در بازار عرضه می شود نوع دیگر ژئوتکستایل بافته شده را می توان مونوفیلامنت (Monofilament) دانست که قدرت بسیار بالایی برای فیلتر کردن دارند. برای مثال در پروژه های ساحلی بیشتر از این سری ژئوتکستایل استفاده می شود.
نصب و اجرای ژئوتکستایل
ژئوتکستایل ها با عرض های مختلف تولید و بفروش میرسد، نصب این لایه ها به سرعت و با دستگاه مخصوص خود انجام میشود . این دستگاه با تولید فشار باد و هوای گرم با حرارتی در حدود 50 تا 700 درجه سانتی گراد به لایه های ژئوتکستایل، اتصال بین لایه ها را انجام میدهد.