بخشی از ساختمان که به صورت کامل یا بیش از نیمی از ارتفاع کف تا سقف آن، زیر تراز زمین واقع شده است زیرزمین گویند.
زیرزمین هایی با ارتفاع سقف کوتاهتر از 200 سانتیمتر نیازی به پنجره فرار اضطراری و نجات ندارد. (مطابق مبحث 3)
محاسبه طول پیشروی در معابر عمومی زیرزمین
مطابق مبحث 4 مقررات ملی:
پیش آمدگی زیرزمین ساختمان در خارج از محدوده مالکیت و در معابر عمومی ممنوع است.
تعبیه ی مجراهای خارجی نور و هوا در حدود داخلی ملک و خارج از سطح اشغال تعیین شده، مشروط به اخذ مجوز از شهرداریها و سایر مراجع صدور پروانه ی ساختمان و در صورتی مجاز است که برای مقاصدی غیر از تأمین نور و هوا مورد استفاده قرار نگیرند و الزامات قسمت های قبلی در آنها رعایت شده باشد. این مجراها بسته به فضاهایی در زیرزمین که نیاز به نور و تهویه دارند، میتوانند در کنار جبهه های آزاد بنا ادامه یابند و کف آنها نباید جزیی از مساحت زیرزمین محاسبه شود.
پیش آمدگی زیرزمین به عنوان بخشی از ساختمان در داخل مرز مالکیت و خارج از محدوده اشغال اعلام شده توسط شهرداری یا سایر مراجع صدور پروانه مشروط به انطباق با ضوابط طرح های مصوب توسعه و عمران شهری و اخذ مجوز از مراجع یاد شده است. این پیش آمدگی باید تابع الزامات زیر باشد:
الف- تراز روی سقف آن بیشتر از بالاترین تراز مجاز برای محوطه ی ساختمان نباشد و باعث اختلال در عملکرد، نورگیری و سایر الزامات فضاهای ساختمان، محوطه ی اطراف آن و ساختمانها و زمین های همجوار نشود.
ب- در صورتیکه از سقف آن برای عبور وسایل نقلیه و به ویژه ماشینآلات و تجهیزات امدادرسانی استفاده شود، باید مقاومت مکانیکی لازم برای تحمل وزن آنها را در حین تردد یا عملیات امداد داشته و دچار نشست یا ریزش نشود.
پ- در سقف آن الزامات عایقکاری رطوبتی و هدایت و دفع نزولات جوی مشابه بام ساختمان رعایت شده باشد.
ت- پیش آمدگی زیرزمین به نحوی موجب تغییر مشخصات فضای باز، محوطه و ساختمان نشود که باعث اختلال در تامین حداقل الزامات مربوط به آنها مانند سرانه ی فضای سبز و سایر تجهیزات الزامی در محوطه و همچنین پایداری و ایمنی ساختمان گردد.
اتاق های زیرزمین با رعایت شرایط زیر می توانند به عنوان فضای اقامتی که تامین نور طبیعی در آن الزامی است، استفاده شوند:
-ازفضاهایی که کف آن ها پایین تر از سطح زمین باشد، درصورتیکه دارای نورگیری و تهویه لازم از فضای باز باشند و سایر الزامات مربوط به فضا رعایت شده باشد می توان با رعایت حداقل سطح تامین نور و هوای الزامی جهت اشتغال و اقامت استفاده نمود. اگر متوسط ارتفاع تراز زیر سقف فضای زیرزمین از سطح زمین طبیعی (معبر یا حیاط) کمتر از 90 سانتیمتر باشد، جهت استفاده برای اقامت و اشتغال با تائیدیه شهرداری یا سایر مراجع صدور پروانه مجرای خروج نور و هوا در کنار دیوار خارجی در حیاط ها پیش بینی شود
تعبیه گودال باغچه در داخل حیاط اصلی ساختمان برای تامین نور و تهویه فضای اشتغال و سکونت در زیرزمین مجاز است.
در صورتیکه زیر زمین به پارکینگ تخصیص یابد، پاسیوهایی که برای تامین نور و تهویه اتاق ها و سایر فضاها پیش بینی شده اند نباید تا پارکینگ ادامه پیدا کنند، مگر درصورتیکه به طور کامل در برابر دود و صدای پارکینگ دوربندی شود.
طبق دفترچه راهنمای نکات حائز اهمیت در تهیه و ارائه نقشه های معماری اجرایی فاز۲ سازمان نظام مهندسی استان تهران واحد کنترل نقشه های معماری درصورتیکه پارکینگ در زیرزمین تعبیه گردد
-استخرهای واقع در طبقات زیرین ساختمان ها نباید در کناره بنا و چسبیده به مرز مالکیت آن ساخته شوند. فاصله دیواره های این استخرها از مرز مالکیت زمین در وجوه مختلف باید حداقل 2 متر و در طرف معبر عمومی حداقل 3 متر باشد
درصورت تعبیه پارکینگ در زیرزمین کنترل ارتفاع درطبقات پیلوت و زیرزمین به شرح زیر انجام خواهد گرفت:
در پارکینگ های کوچک و متوسط (تا25واحد پارکینگ در هر طبقه) حداقل ارتفاع از کف تمام شده تا سطح زیر سقف کاذب2.2 متر و حداقل ارتفاع مفید در ورودی و ارتفاع سرگیری رامپ (فاصله عمود بر کف شیبدار رامپ) 1.95 متر میباشد
. در پارکینگ های بزرگ (بیش از 25 واحد پارکینگ در هر طبقه) حداقل ارتفاع از کف تمام شده تا سطح زیر سقف کاذب 2.4 متر و در صورت محدودیت، صرفا در محل توقف اتومبیل 2.2 متر، و حداقل ارتفاع مفید در ورودی و ارتفاع سرگیری رامپ (فاصله عمود بر کف شیبدار رامپ) 2.1 متر میباشد.
:
