قرارداد پیمانکاری عبارت است از انجام عمل یا فروش کالایی با شرایط معینی در قبال مزد یا بهاء و در مدت معین به شخص حقوقی یا حقیقی به نام پیمانکار .
موضوع قرارداد پیمانکاری عبارت است از:حمل و نقل،خرید مصالح،تجهیزات،ماشین آلات،تهیه و نصب تجهیزات صنعتی،ساخت وساز ابنیه و مستحدثات عمرانی و ساختمانی از قبیل راه، سد،تونل… .
در انتخاب نوع قرارداد فاکتورهاي مختلفی دخالت دارند. مانند:
- روش اجراي (تحویل) پروژه
- ميزان مشخص بودن محدوده پروژه
- توانایی مدیریتی و نظارتی کارفرما
- توانایی و تسلط اجرایی پيمانکار
- شناخت قبل و ميزان اعتماد بين کارفرما و پيمانکار
- ميزان ریسک پذیري کارفرما و پيمانکار
- ميزان رقابت بين پيمانکاران و قدرت چانه زنی
- توانایی مالی کارفرم
- ميزان نياز کارفرما یا پيمانکار به اجراي پروژه
- و…
بسته به شرایط حاکم بر پروژه کارفرما و پيمانکار ممکن است براي اجراي پروژه به بستن قراردادي در چارچوب یکی از انواع قراردادهاي ذکر شده و یا حتی قراردادي با ساختار جدید (که معموال با ترکيب کردن و یا اضافه و کم کردن برخی از شرایط ذکر شده براي انواع قراردادهاي توضيح داده شده تهيه می شود) اقدام نمایند.
طراحی نوع درست قرارداد تاثيري کليدي در اجراي موفق پروژه دارد. یکی از توانایی هاي کليدي مورد نياز براي مدیران سازمان هاي کارفرما (مدیران ارشد در وزارتخانه ها، سازمان هاي دولتی، بانکها، شهرداري ها و …) آشنایی با مبانی مدیریت پيمان می باشد.
قراردادهای پیمانکاری را می توان به شرح ذیل تقسیم نمود:
انواع قراردادهای پیمانکاری بر اساس روش های اجرای پروژه ها
- روش تک عاملی (امانی)
- روش دوعاملی (طرح و ساخت)
- روش سه عاملی (پیمانی)
- روش چهار عاملی
- پیمانکاری مدیریت یا مدیریت طرح
- مدیریت ساخت
- مدیریت پیمان یا مدیریت پروژه
- مدیریت اجرایی
- روش کلید در دست (طراحی، اجرا)
- روش طراحی، تامین تجهیزات ( EP )
- روش تامین تجهیزات، اجرا (PC)
- روش طراحی، تامین تجهیزات، اجرا ( EPC) و FEPC
برای آشنایی با جزئیات این دسته از قراردادهای ذکر شده به این لینک مراجعه کنید.
انواع قراردادهای پیمانکاری بر اساس نحوه پرداخت
- قراردادهای قیمت مقطوع (Lum sum)
1-قیمت ثابت
2-قیمت شناور
- قراردادهای فهرست بهایی
- قراردادهای دائمی
1- قراردادهای سریال
2- قراردادهای با قابلیت تغییر
3-قرارداد با دوره زمانی محدود
- قراردادهای اضافه بر هزینه
- هزینه به علاوه درصد ثابت
- هزینه به علاوه حق الزحمه ثابت
- پرداخت به علاوه درصدی از هزینه ها تا سقف حداکثری تضمین شده
- پرداخت هزینه به علاوه درصد متغیر انگیزش
- قرارداد بر اساس متر مربع زیر بنا
برای آشنایی با جزئیات این دسته از قراردادهای ذکر شده به این لینک مراجعه کنید.
انواع قراردادهای خرید خدمات تخصصی یکپارچه(قراردادهای پیمانکاری نوین مهندسی)
در چند دهه اخیر به خصوص در کشورهای درحال توسعه، یافتن راهکارهایی که بتواند صرف هزینه کمتر خدمات بیشتری انجام پذیرد اهمیت بالایی پیدا کرده و در این راستا مدل های قراردادی متنوعی ابداع شده اند. انواع قراردادهای خرید خدمات تخصصی یا یکپارچه مانند:
- ساخت،بهره برداری و واگذاری (BOT)
- ساخت،مالکیت،بهره برداری و واگذاری (BOOT)
- طراحی،ساخت،بهره برداری (DBO)
- طراحی ،ساخت،بهره برداری و واگذاری(DBOT)
- ساخت،مالکیت ،بهره برداری(BOO)
- ساخت،واگذاری ،بهره برداری(BTO)
- طراحی،ساخت،تأمین منابع،بهره برداری(DBFO)
- ساخت،اجاره و واگذاری (BLT)
- نوسازی،بهره برداری ،مالکیت و واگذاری(MOOT)
- بازسازی،مالکیت،راه اندازی(ROO)
- احداث- اجاره به شرط تملیک- انتقال( BLT)
- احداث- بهره برداری- تملیک- فروش (BOOS)
- احداث- بهره برداری- اجاره به شرط تملیک- انتقال (BOLT)
- نوسازی- بهره برداری- انتقال (ROT)
- تهیه- بهره برداری- انتقال (SOT)
- توسعه- بهره برداری- انتقال (DOT)
- مدرنیزه کردن- بهره برداری- انتقال( MOT)
- نوسازی، تملک و بهره برداری (ROO)
برای آشنایی با جزئیات این دسته از قراردادهای ذکر شده به این لینک مراجعه کنید.
انواع قراردادهای پیمانکاری بر اساس روش های تامین مالی پروژه
- روش های مشابه و هم خانواده (BOT)
- قراردادهای بیع متقابل (Buy Back)
- مشارکت مالی (فاینانس)
برای آشنایی با جزئیات این دسته از قراردادهای ذکر شده به این لینک مراجعه کنید.
انواع قراردادهای پیمانکاری بر اساس محاسبه حق بیمه
- قرارداد پیمانکاری مشمول ضوابط طرح های عمرانی
- قرارداد پیمانکاری غیرعمرانی
برای آشنایی با جزئیات این دسته از قراردادهای ذکر شده به این لینک مراجعه کنید.
